Coming home

Dichtbij komen

Coming Home is een prachtige film van de regisseur Zhang Yimou over een dramatisch verhaal van docent Feng, haar man, hoogleraar,Yanshi, en hun dochter Dan Dan, met op de achtergrond de (culturele) revolutie in China. Vader is opgepakt en vastgezet in een strafkamp en moeder leeft samen met Dan Dan. Het is de droom van DanDan om balletdanseres te worden en ze maakt kans op een belangrijke hoofdrol.

Het onveilige politieke klimaat en daarin voorkomende geweld, heeft een verziekend effect op de onderlinge verhoudingen in het gezin, waarin trouw aan de één, verraad aan de ander betekent. Trouw van vader aan zijn opvattingen, betekent strafkamp en verlaten van zijn gezin. Trouw van moeder aan haar man, betekent verraad aan de droom van haar dochter en trouw van de dochter aan haar droom, betekent verraad aan haar afwezige vader, wiens beeltenis zij, uit woede en verdriet, afknipt van alle foto’s. Ze staan alle drie voor onmogelijke keuzes, die hen onbedoeld opzadelen met schuld ten op zichte van elkaar.

De film speelt zich af als het politieke tij keert en vader na na 20 jaar gevangenschap thuis komt. Bij zijn terugkeer wordt hij niet herkend door zijn vrouw, die aan en ernstig geheugenverlies lijdt. Zijn dochter heeft haar balletopleiding niet kunnen voortzetten en woont en werkt in de textielindustrie. Ze zorgt trouw voor haar moeder, maar moeder heeft haar nooit kunnen vergeven dat zij trouw was aan haar eigen droom ten koste van haar vader.

Het is heel pijnlijk om te zien hoe de twee geliefden, die zover van elkaar verwijderd waren, elkaar nu niet kunnen bereiken als ze weer dicht bij elkaar zijn. En hoe de dochter letterlijk het kind van de rekening is geworden: zij verloor zowel haar droom als de genegenheid van haar moeder.

Vader probeert alles te doen om toegang te vinden bij zijn vrouw, maar het lukt hem niet en elke keer wordt hij door haar, vanuit een soort oerpaniek weggejaagd. Totdat hij op het idee komt om brieven die hij in het strafkamp heeft geschreven, aan haar voor te lezen. Hij slaat met het voorlezen van zijn brieven, een brug naar het hier en nu. Daarmee legt hij een nieuwe verbinding tussen twee eenzame geschiedenissen en vormt daarmee de basis voor een nieuw gezamenlijk verhaal.

Dochter Dan Dan speelt in de voortgang van dit gezamenlijk verhaal een cruciale rol als vader dreigt te willen stoppen met voorlezen. Hij ervaart het als onverdraaglijk dat hij, als voorlezer, steeds verder verwijderd raakt van zijn oorspronkelijke rol als echtgenoot. Maar Dan Dan weet hem te overtuigen om door te gaan als zij zegt: “papa waarom ben je gestopt met de brieven voor te lezen? Je hebt zoveel gedaan om dichtbij haar te komen!”

De liefde voor zijn vrouw en dochter is zo groot dat hij zich schikt in deze positie en vanuit deze rol creëert hij nieuwe kansen als vader en echtgenoot. Hij gaat door met voorlezen, en schrijft ook nieuwe brieven, waarin hij zijn vrouw oproept om haar dochter te vergeven. Hij schrijft: “ik was een slechte vader, maar jij moet een goede moeder zijn. Neem je dochter terug in huis”.  En moeder, op haar beurt, kan deze terechtwijzing en aanmoediging van haar man horen en maakt het goed met haar dochter. Ontroerend is het om te zien hoe dochter nu haar gemiste kans pakt door haar felbegeerde, maar gemiste, hoofdrol te spelen in huiskamer, met haar trotse ouders als publiek.

Moeder blijft trouw aan haar man door elke vijfde van de maand, vergezeld van de voorlezer, te wachten op zijn aankomst bij het station. En elke vijfde van de maand, keren zij samen terug zonder haar man, maar verbonden door wederzijdse trouw.

Ik vond het een prachtige film, die op vele niveaus’ aanhaakt bij hechting, verstrooiing en herstellen van kwetsuren. Deze film laat zien hoe de onveiligheid van een (maatschappelijk) systeem, diepgaand effecten kan hebben op de menselijke verhoudingen. En dat onbedoelde kwetsuren eerst gezien en erkend moeten worden voordat er ruimte kan komen voor hernieuwde verbinding en gezamenlijke toekomst. Misschien niet op de manier waarop je het liefst zou willen, maar wel op een manier waarop liefde weer kan stromen.