Una via a Palermo.

Niet van wijken weten!

Vorige week zag ik de film Una via a Palermo.  Twee auto’s rijden elkaar klem in een nauw straatje van Palermo. In de ene auto zit een lesbisch stel uit Rome, al kibbelend op weg naar een bruiloft en in de andere auto zit een Siciliaanse familie met een oude schoonmoeder aan het stuur. De straat is zo nauw dat de auto’s niet elkaar kunnen passeren. In een uitwisseling van een blik tussen de twee vrouwen, ontmoeten twee werelden elkaar. Noord-zuid, modern-traditioneel, jong-oud, mooi en getekend. Er ontstaat een (machts)strijd tussen de twee vrouwen aan het stuur. Beiden willen niet van wijken weten.  In de film raakt het hele dorp betrokken bij de strijd. Sommigen proberen de vrouwen te bewegen om toe te geven, anderen moedigen de strijd juist aan en sluiten er een weddenschap op welke vrouw het langste volhoudt.

De beelden van de film concentreren zich rondom dit tafereel. De neuzen van de auto’s raken elkaar en de vrouwen dagen elkaar uit, zonder een woord te wisselen. Koppigheid, het onverzettelijk volhouden, wordt geassocieerd met kracht. Degene die het langst volhoudt is de winnaar. Een smal straatje, twee neuzen tegenover elkaar; twee vrouwen die aan elkaar gewaagd zijn, het ene wapenfeit wordt beantwoord door het andere. Er gebeurt feitelijk niets.

“Waar gaat het eigenlijk over?” Die vraag komt regelmatig op in mijn hoofd. Tijdens het kijken naar de beelden ontstaat ook verwarring bij mij.  De camera neemt een andere positie in waardoor je heel anders het straatje in kan kijken. Het lijkt helemaal zo smal niet meer. Als de ene bestuurder een stukje  terug zou rijden, dan kan er met gemak de andere auto passeren. Hoe komt het dat ze dat niet zien? Het antwoord is niet zo ingewikkeld. Eenmaal vastgedraaid in een smal straatje reikt het perspectief van de bestuursters niet verder dan de neus van de andere auto. En het krachtdadig vasthouden van de strijd, houdt elke beweging tegen.

Dit zie ik in relaties ook heel vaak gebeuren. Twee mensen die vastgedraaid zijn in een verengd perspectief, waarin er schijnbaar geen oplossing is. Vastgeroeste patronen  vormen een krachtenspel waarin er geen beweging meer kan komen. Toegeven staat gelijk aan verliezen, en dat wil geen van beiden. Vaak hoor je stellen zeggen: “onze strijd gaat helemaal nergens meer over”.

Het kan heel erg helpen, net als in de film, om dan een stapje terug te doen uit het strijdtoneel en te kijken naar wat er feitelijk gebeurt. Als het ware vanuit een andere camerapositie naar je eigen relatie kijken. Wat je dan kunt zien is dat er in het “smalle straatje van de strijd” een heilloze strijd wordt gevoerd, die alles vast zet en waar er alleen maar verliezers zijn. Dan zie je dingen die je eerder niet kon zien en ontstaat er ruimte voor het vinden van een andere weg. Samen een stapje terug doen, vanuit een breder perspectief kijken, en dan de eerste stap zetten: daar is pas moed voor nodig!

In de film komen de twee vrouwen niet zo ver. De oude vrouw raakt onwel door gebrek aan frisse lucht en legt het loodje. Pas als haar auto van de handrem afraakt, glijdt hij van zijn plek richting een afgrond. Het hele dorp loopt uit om deze ramp te aanschouwen. En de vrouwen uit Rome? Zij vervolgen hun weg in verwarring.